BRICS Pay là một sáng kiến hệ thống thanh toán được phát triển bởi các quốc gia BRICS (Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi) nhằm thúc đẩy các giao dịch xuyên biên giới giữa những quốc gia này.
Mục tiêu chính của BRICS Pay là vượt qua các cơ sở hạ tầng tài chính truyền thống, đặc biệt là những hệ thống do đồng đô la Mỹ và các tổ chức tài chính phương Tây thống trị, từ đó thúc đẩy sự độc lập tài chính trong khối BRICS.
Sáng kiến này là một phần của mục tiêu nhằm giảm sự phụ thuộc vào các hệ thống tài chính hiện có, như SWIFT, vốn dễ bị ảnh hưởng bởi các lệnh trừng phạt và sự kiểm soát từ các quốc gia phương Tây.
Tổng GDP của các quốc gia BRICS đã vượt mốc 26 nghìn tỷ USD vào năm 2024, chiếm khoảng 36,7% nền kinh tế toàn cầu. Điều này có nghĩa là nếu BRICS Pay được tích hợp hoàn toàn vào các nền kinh tế này, nó có tiềm năng thay đổi cơ bản động lực thương mại toàn cầu, giảm nhu cầu về các loại tiền tệ trung gian và giảm chi phí liên quan đến việc chuyển đổi tiền tệ cũng như các giao dịch dựa trên đô la.
Nguồn gốc Chính trị và Kinh tế của BRICS Pay
Động lực đằng sau BRICS Pay có cả nguồn gốc kinh tế lẫn chính trị, và tất cả đều xoay quanh sự thống trị của đồng đô la Mỹ.
Trong nhiều thập kỷ, đồng đô la Mỹ đã là đồng tiền dự trữ chính của thế giới, điều này có nghĩa là hầu hết các giao dịch thương mại và tài chính quốc tế đều phụ thuộc vào nó. Sự thống trị này mang lại cho Mỹ một ảnh hưởng phi thường đối với các giao dịch tài chính toàn cầu. Nó cũng đồng nghĩa với việc các quốc gia khác có thể dễ bị ảnh hưởng trước các lệnh trừng phạt hoặc các chính sách kinh tế có thể không phù hợp với lợi ích của họ.
Đối với các quốc gia BRICS, sự phụ thuộc vào đồng đô la đã trở thành một con dao hai lưỡi. Về kinh tế, họ là những đối thủ chính với ảnh hưởng ngày càng tăng, nhưng họ vẫn bị ràng buộc trong một hệ thống mà đồng đô la đóng vai trò là trục chính.
Nếu Mỹ quyết định áp đặt các lệnh trừng phạt, như đã xảy ra với Nga trong những năm gần đây, họ có thể hạn chế quyền truy cập vào các hệ thống tài chính quốc tế như SWIFT và đóng băng các giao dịch bằng đô la. Điều này đặt các quốc gia vào nguy cơ bị gián đoạn kinh tế và hạn chế sự tự chủ tài chính của họ.
BRICS Pay không chỉ là một hệ thống thanh toán; nó còn là một cách để tránh né những rủi ro này. Bằng cách tạo ra một kênh thanh toán trực tiếp cho phép sử dụng các đồng tiền địa phương thay vì phụ thuộc vào đồng đô la, các quốc gia này tìm kiếm sự kiểm soát lớn hơn đối với các giao dịch của mình và giảm thiểu sự tiếp xúc với những biến động của chính sách kinh tế Mỹ.
Nói một cách nào đó, đây là việc tạo ra một “kế hoạch B” kinh tế. Nếu các quốc gia BRICS có thể giao thương trực tiếp với nhau và thanh toán bằng các đồng tiền của mình, họ sẽ giảm sự phụ thuộc vào đồng đô la và xây dựng một hệ sinh thái tài chính tự duy trì hơn.
Về mặt chính trị, điều này gửi đi một thông điệp rõ ràng. Bằng việc phát triển BRICS Pay, các quốc gia này đang cùng nhau khẳng định họ không muốn sự ổn định kinh tế của mình phụ thuộc vào chính sách của một quốc gia khác. Do đó, họ đang thúc đẩy hướng tới một thế giới tài chính đa cực hơn, không quá tập trung vào Mỹ và mở ra các con đường thay thế cho thương mại và kinh doanh. Động thái này nhằm tăng tính linh hoạt, chủ quyền và giảm bớt sức mạnh chính trị mà một quốc gia có thể nắm giữ đối với những quốc gia khác.
Với bối cảnh đó, hãy cùng tìm hiểu các tính năng của BRICS Pay và cách thức nó sẽ biến tầm nhìn này thành hiện thực.
Các tính năng chính của BRICS Pay
BRICS Pay nhằm tạo ra một nền tảng thanh toán kỹ thuật số thống nhất có thể hoạt động trên nhiều quốc gia trong khối BRICS. Điều này sẽ cho phép người dùng thực hiện các khoản thanh toán trực tiếp bằng các đồng tiền nội địa, giảm nhu cầu chuyển đổi tiền tệ và mang lại trải nghiệm thanh toán xuyên biên giới liền mạch.
BRICS Pay tận dụng công nghệ ví điện tử, thanh toán dựa trên mã QR và các khung tương tác cho phép người dùng kết nối trực tiếp với các ngân hàng địa phương của họ.
Mặc dù chi tiết về cơ sở hạ tầng nền vẫn đang trong quá trình phát triển, BRICS Pay dự kiến sẽ sử dụng các giao thức giao dịch an toàn và tích hợp các yếu tố blockchain hoặc công nghệ sổ cái kỹ thuật số để đảm bảo tính minh bạch và giảm thiểu chi phí giao dịch xuyên biên giới.
Một giả định có thể là việc sử dụng XRP của Ripple. Các yếu tố như sự rõ ràng về quy định, các biện pháp an ninh mạnh mẽ và sự sẵn sàng về công nghệ sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc xác định liệu XRP có thể đạt được sự chấp nhận rộng rãi trong các hệ thống tài chính của các quốc gia BRICS hay không.
Dưới đây là các tính năng chính của BRICS Pay:
- Truy cập ví điện tử: Người dùng có thể truy cập BRICS Pay thông qua một ví điện tử có thể liên kết với các tài khoản ngân hàng trong nước, giúp quản lý quỹ dễ dàng hơn.
- Phương thức thanh toán: Ví hỗ trợ thanh toán qua mã QR và các phương thức kỹ thuật số khác, đơn giản hóa các giao dịch quốc tế và mang lại sự tiện lợi tương tự như các nền tảng thanh toán kỹ thuật số truyền thống.
- Giao dịch bằng đồng tiền địa phương: BRICS Pay tạo điều kiện cho các giao dịch trực tiếp bằng các đồng tiền địa phương của các quốc gia thành viên, loại bỏ nhu cầu sử dụng đồng đô la Mỹ và giảm thiểu rủi ro về tỷ giá hối đoái.
Hệ thống được thiết kế để thực hiện các giao dịch trao đổi tiền tệ trực tiếp trong các nền kinh tế BRICS, có khả năng giảm phí giao dịch và thời gian hoàn tất giao dịch nhanh hơn so với các hệ thống ngân hàng truyền thống. Bằng việc thúc đẩy việc sử dụng các đồng tiền nội địa, BRICS Pay nhằm mục tiêu củng cố các nền kinh tế địa phương và nâng cao sự độc lập về tiền tệ.
BRICS Pay không chỉ là một bước tiến trong việc thúc đẩy sự hợp tác tài chính giữa các quốc gia BRICS mà còn là minh chứng cho nỗ lực xây dựng một hệ thống tài chính đa cực, giảm bớt sự phụ thuộc vào các cấu trúc tài chính phương Tây truyền thống.
Lợi ích tiềm năng của BRICS Pay
Nền tảng này cho phép các quốc gia BRICS hoạt động độc lập hơn khỏi các hệ thống tài chính do phương Tây chi phối, giảm thiểu tác động của các lệnh trừng phạt kinh tế và thúc đẩy mối quan hệ kinh tế mạnh mẽ hơn trong khối.
BRICS Pay khuyến khích việc sử dụng các đồng tiền nội địa cho các giao dịch quốc tế, hỗ trợ nỗ lực của các thành viên BRICS trong việc củng cố đồng tiền của họ và đa dạng hóa khỏi đồng đô la Mỹ. BRICS Pay có thể tăng cường thương mại giữa các quốc gia thành viên bằng cách đơn giản hóa quy trình thanh toán, làm cho thương mại xuyên biên giới trở nên dễ tiếp cận và hấp dẫn hơn.
Vào năm 2023, khối BRICS đã ghi nhận khối lượng thanh toán kỹ thuật số đáng kể, đạt khoảng 3,25 nghìn tỷ USD. Con số này phản ánh sự tăng trưởng mạnh mẽ của các giao dịch kỹ thuật số tại các quốc gia này, với mức tăng trưởng hàng năm đạt 26,1%. Dự kiến thị trường này có thể mở rộng lên khoảng 39,3 nghìn tỷ USD vào năm 2032, trong đó Trung Quốc dự kiến sẽ đóng góp gần một nửa tổng chi tiêu.
Sự tăng trưởng nhanh chóng này minh chứng cho quy mô của cuộc chuyển đổi kỹ thuật số trong khối BRICS, tạo nền tảng vững chắc cho việc áp dụng các hệ thống như BRICS Pay nhằm hỗ trợ các giao dịch trong khối diễn ra suôn sẻ.
Thách thức cần giải quyết để triển khai thành công BRICS Pay
Sáng kiến BRICS Pay đối mặt với những thách thức liên quan đến sự khác biệt về hệ thống tài chính, lợi ích quốc gia và biến động tiền tệ, nhưng thành công của nó có thể mở đường cho các hệ thống tương tự và một thế giới tài chính đa cực.
Mỗi quốc gia trong khối BRICS đều có hệ thống tài chính và tiêu chuẩn quy định riêng biệt, điều này có thể làm phức tạp việc tích hợp liền mạch cần thiết cho BRICS Pay.
Tuy nhiên, hầu hết trong số họ đã thử nghiệm với các đồng tiền kỹ thuật số của Ngân hàng trung ương (CBDC) trong nhiều năm. Do đó, những thách thức về khả năng tương tác và tiêu chuẩn hóa sẽ được kỳ vọng bởi những người chịu trách nhiệm thực hiện điều này.
Sự khác biệt trong lợi ích quốc gia và căng thẳng khu vực có thể ảnh hưởng đến sự hợp tác và việc triển khai BRICS Pay một cách suôn sẻ. Các căng thẳng chính trị và kinh tế vĩ mô chắc chắn là yếu tố. Tuy nhiên, Ấn Độ và Trung Quốc đã đạt được tiến bộ trong các vấn đề biên giới của họ, nhờ vào các cuộc đối thoại liên tục trong bối cảnh BRICS.
Các đồng tiền của BRICS có thể biến động, đặt ra rủi ro trong các giao dịch mà không có một cơ chế ổn định như đồng đô la Mỹ.
Thành công của BRICS Pay có thể khuyến khích các quốc gia ngoài khối áp dụng hoặc tích hợp các hệ thống tương tự, mở đường cho một thế giới tài chính đa cực. Khi các đồng tiền kỹ thuật số và công nghệ blockchain phát triển, BRICS Pay có thể tích hợp những đổi mới này để nâng cao hơn nữa tính năng và phạm vi toàn cầu của nó.
